Modelarstwo z pasją

Hall's Bulldog Racer - Williams Brothers 1/32


Projekt - debiut w skali 1/32. Wprawdzie kiedyś zrobiłem dwa modele Monogramu w tej skali, ale było to dawno i nieprawda. Do rzeczy. Model, który wrzucam na warsztat to Hall's Bulldog Racer. Moim zdaniem przeuroczy potworek, biorący udział w popularnych w latach trzydziestych w USA wyścigach lotniczych na trasach zamkniętych. Samoloty w nich uczestniczące rywalizowały, latając po owalu wyznaczonym przez maszty/pylony. HBR był drugą konstrukcją Boba Halla, który miał m.in. swój udział w projekcie GEE BEE Z. HBR to oryginalny samolot wyścigowy w układzie górnopłata (gull wing) podobnego trochę do "polskiego skrzydła" stosowanego w serii górnopłatów PZL. Napędzany silnikiem P&W R-1340 Wasp o mocy 600 KM. HBR brał udział w wyścigach Thomson Trophy w 1932 roku. Rywalizował m.in. ze słynnym Gee Bee R1 i R2 oraz Wedell Williams. Ostatecznie zajął 6 miejsce, z osiągniętą średnią prędkością 215 węzłów (zwycięski Gee Bee Doolitle'a 252,7 węzła). Ale podobno HBR osiągnął podczas wyścigu maksymalną prędkość (chwilową) 270 węzłów, przy 292 Gee Bee. O tym samolocie i innych racerach złotego wieku lotnictwa można poczytać m.in. na stronie: http://skagitaero.com/ Z tej też strony pochodzą zdjęcia przedstawiające szczegóły tego interesującego samolotu:









A tu dwa zdjęcia z innym usterzeniem pionowym, nieco przypominającym kształtem P.11:





A tu szczegóły silnika P&W R-1340 Wasp



Po porównaniu z zawartością pudełka widać, że trzeba będzie wzbogacić model (dość staranny jak na short-run) w nieco, pominiętych przez producenta, szczegółów.








CDN.

Od strony "budowlanej" na razie prace kręcą się wokół czyszczenia elementów z nadlewek itp. wad zestawu. Wszak to short run, więc trochę tego jest.
Od strony "przygotwawczej" - porównałem szczegóły widoczne na zdjęciach z zawartością pudełka, aby określić i zaplanować uzupełnienia i zmany jakich wymaga model. Na kilku dobrej jakości zdjęciach, widać wyraźnie różnice w wyglądzie samolotu na przestrzeni czasu eksploatacji. Dwie są zasadnicze. Pierwsza to wygląd statecznika i steru kierunku - w zestawie jest tylko ten "wysoki". Druga to wygląd układu wydechowego - w zestawie nie zaznaczonego, poza imitacjami rur wylotowych z cylindrów. W wersji którą zamierzam budować otwory wylotowe z rur wydechowych, których końcówki są jednocześnie wspornikami, są rozmieszczone na obwodzie osłony silnika. I tu dwie wątpliwości - po lewej stronie osłony brak dwóch otworów. Rury z tych cylindrów łączą się w jeden kolektor (zaznaczony na niebiesko), który wchodzi w otwór w kadłubie. Ale gdzie jest jego wylot? Czy to możliwe, że po prawej stronie osłony, pomiędzy dwoma "regularnymi" otworami? Jeśli nie, to co to za otwór, skoro widać okopcenie spalinami.





Producent nie przewidział charakterystycznego "onitowania" wyraźnie widocznego na stateczniku pionowym i tylnej części kadłuba. Będzie trzeba nitować. A jak się uda, to również odtworzyć pofałdowanie powierzchni. Zmienić będę musiał również owiewki goleni podwozia, gdyż w zestawie ich kształt jest uproszczony.



Ponieważ zamierzam wszystkie powierzchnie sterowe zrobić "separate" pojawia się problem owiewki mocowania zastrzałów na spodniej stronie skrzydeł. Owiewka jest przedłużona na lotki. Ten fragment owiewki, przy wychylonej lotce w dół, chyba powniniem cześciowo chować się do części na skrzydle? Na zdjęciu widać też w przedniej części owiewki okucie zastrzału, którego nie ma na innych zdjęciach.



Jeśli chodzi o silnik - tu sprawa powinna jest prostsza. Poza wymianą popychaczy (te z zastawu mają wadę sporego przesunięcia form wtryskowych), dodaniem przewodów zapłonowych i właściwym zamontowaniem rur wylotowych, nic nie będę z nim robił.

Prawie zupełną zagadką jest wygląd kabiny, gdyż nie mam żadnego zdjęcia pokazującego jej wnętrze. W zestawie jest fragment imitacji rurowej konstrukcji spawanej ze stalowych rur. Instrukcja przewiduje pomalowanie jej na kolor brązowy podkładowy (primer). Tu moje pytanie - czy to jakaś konkretnie stosowana w tamtym czasie podkładówka, czy dowolny brązowy? Drugie pytanie dotyczy tablicy przyrządów. W zestawie jest kalka z czarną tablicą i czarnymi zegarami. Mnie się kojarzy taka tablica raczej z kolorem aluminium lub stali. Może ktoś ma pomysł? I rzecz ostatnia. W zestawie jest bardzo prosty fotel pilota. Czy ma ktoś może zdjęcia wnętrza kabiny racerów z tego okresu? Może Gee Bee? Hall brał udział w projekcie Gee Bee Z, więc może przez analogię stosował podobne rozwiązania w swoich autorskich projektach, w Cykadzie lub Bulldogu. No i nie wiem jakie były pasy bezpieczeństwa?

Mimo dość prostego modelu, jest zatem kilka problemów do rozwiązania. Osobną kwestią jest malowanie. Układ zastrzałowego górnopłata w połączeniu czarnobiałymi ozdobami, wymusi malowanie modelu w elementach (kadłub, płat, zastrzały, usterzenie i podwozie oddzielnie) i jego montaż w całość po wyschnięciu lakieru i kalek. Zatem najpierw trzeba będzie wszystko dobrze spasować "na sucho"

K.Y.Czart napisał(a):Czy to możliwe, że po prawej stronie osłony, pomiędzy dwoma "regularnymi" otworami? Jeśli nie, to co to za otwór, skoro widać okopcenie spalinami.

Brzmi prawdopodobnie. Zastanawia tylko czy przeciągnięto gorącą rurę wydechową przez caly przekrój poprzeczny kadłuba. Może wylot owego kolektora znajdował się w dole kadłuba (vide Fw 190)?

Ciekawa relacja się zapowiada.

PS. Może tu? :


Na stronie http://www.airracinghistory.freeola.com/aircraft/Hall%20Bulldog%20Racer.htm wspomniano, że początkowo samolot miał być wyposażony w eżektorowy system wydechu. Rozmieszczenie rur wydechowych zgodnie z opływem aerodynamicznym płatowca miało zapewnić powstanie podciśnienia w samych rurach. To z kolei miało zapewniać lepsze "wysysanie" spalin z rur (lub/i sprężarki). W trakcie prób okazało się, że system sprawia zbyt dużo problemów i zastosowano zwykłe rury wydechowe.

donalyah00 napisał(a):Może tu?

Niewykluczone, muszę jeszcze poszperać

donalyah00 napisał(a):....początkowo samolot miał być wyposażony w eżektorowy system wydechu.

Mam tu nawet taką fotkę z innym układem wydechowym.

K.Y.Czart napisał(a):Ten fragment owiewki, przy wychylonej lotce w dół, chyba powniniem cześciowo chować się do części na skrzydle?

Calkiem sie tego wykluczyc nie da, ale tez niekoniecznie tak musialo byc. Lotki w "wyscigowkach" zapewne nie mialy zbyt duzych wychylen, bo i charakterystyka maszyny tego raczej nie wymagala. W zwiazku z tym, rownie dobrze mogla tam byc rozchodzaca sie u dolu szczelina. Fotka pokazuje to miejsce z takiej perspektywy, ze trudno wyciagnac jednoznaczne wnioski.

donalyah00 napisał(a): Zastanawia tylko czy przeciągnięto gorącą rurę wydechową przez caly przekrój poprzeczny kadłuba. Może wylot owego kolektora znajdował się w dole kadłuba (vide Fw 190)?
.

Ten sam silnik jest np. w P-12E.
Tam też dwie rury wydechowe po lewej stronie schodzą się w jedną, zasilają jakiś agregat w kadłubie i spaliny z niego wychodzą po przeciwnej stronie kadłuba.
Szukałem w sieci, co takiego było napędzane energią spalin i nic mi się nie udało wyguglać. Najgorsze jest, że kiedyś wiedziałem...

Są chyba dwie możliwości: sprężarka, albo ogrzewanie.

Grzegorz2107 napisał(a):Ten sam silnik jest np. w P-12E.
Tam też dwie rury wydechowe po lewej stronie schodzą się w jedną, zasilają jakiś agregat w kadłubie i spaliny z niego wychodzą po przeciwnej stronie kadłuba.
Szukałem w sieci, co takiego było napędzane energią spalin i nic mi się nie udało wyguglać. Najgorsze jest, że kiedyś wiedziałem...

Fakt. Boeing P-12 jest dobrym przykładem.

piotr dmitruk napisał(a):Są chyba dwie możliwości: sprężarka, albo ogrzewanie.

Nie wiem jak dla P-12, ale w przypadku Bulldoga Racera może to być sprężarka. Opis na stronie, którą cytowałem wyżej wspomina o wykorzystaniu tejże.

Fotka wnętrza kabiny współczesnej repliki GeeBee R1 (może okaże się przydatna).

Źródło - książka GEE BEE wyd. Motorbooks Interational.

Dzięki za zainteresowanie i sugestie. Przyglądałem się zdjęciu Marka, tego "en face" i myślę, że wylot z tych dwóch cylindrów jest jednak po prawej stronie - tak, jak zaznaczyłem na zdjęciu. Marku, dzięki również za zdjęcie kokpitu Gee Bee. Przyda się, bo widać jak wygląda od spodu wiatrochron o bardzo podobnej konstrukcji jak w Bulldogu. Znalazłem też zdjęcia wnętrza muzealnego egzemplarza Gee Bee Model Z (tutaj: http://rogerritter.com/images/aviation/ ... index.html ). Rurowa konstrukcja kadłuba wygląda bardzo podobnie, a jak wspominałem Hall był współkonstruktorem tego samolotu. Chyba więc, bez większego błędu, można oprzeć się na tych zdjęciach. Nie sądzę bowiem, by fotel składał się z dwóch prostych desek, jak to jest w modelu. Na zdjęciach widać pas biodrowy, ale czy używano wtedy również pasów barkowych? Pilot Bulldoga na wcześniejszej fotce ma na sobie uprząż spadochronu, ale tych pasów raczej nie widać.

piotr dmitruk napisał(a):Są chyba dwie możliwości: sprężarka, albo ogrzewanie.

Sprężarka była klasyczna, odśrodkowa, napędzana z wału silnika. Takie turbo napędzane energią spalin dwóch cylindrów nie dało by rady. Turbosprężarkę na jednym P-12A zamontowano, ale klasycznie, zbierała wszystkie spaliny do swojego napędu.
Ja stawiam raczej na ogrzewanie, którego obecność w wyścigowym samolocie jest lekko wątpliwa.

Grzegorz2107 napisał(a):Ja stawiam raczej na ogrzewanie, którego obecność w wyścigowym samolocie jest lekko wątpliwa.

Ogrzewanie gaznika.

Tutaj identyczne rozwiazanie:

Zrodlo: The Best of Wylam

mr.jaro napisał(a):Ogrzewanie gaznika. ... Tutaj identyczne rozwiazanie

Rzeczywiście, masz rację. W Bulldogu jest to uproszczone (tylko rura w otwór w kadłubie), w P-12 jest jeszcze zawór rozdzielający i dodatkowy wylot skierowany ku górze na wprost wlotu powietrza. Ale idea już jest jasna. Dzięki

Wystartowałem z robotą. Na razie niewiele. Przygotowałem imitację wewnetrznych elementów konstrukcujnych. Oraz oddzieliłem stery od stateczników.




Przygotowuję również połówki kadłuba to nitowania, przy okazji uzupełniając o pominięte przez producenta detale: pokrywy boczne korpusu silnika, stopień do wsiadania, brakujące linie podziału blach, czy otwory do dodatkowego obiegu spalin.
Pozbyłem sie również wlotu powietrza do gaźnika, gdyż był topornym klocem, w dodatku o złym kształcie. Zrobię go z blaszki lub cienkiej płytki polistyrenu.







Analogicznie druga strona, w trakcie prac.



Jednym z elementów, które chciałem odtworzyć, i robię to po raz pierwszy, to nierówności powierzchni wynikające z nitowania pokrycia do wewnętrznej konstrukcji statecznika. Wyszło tak.





Teraz czeka mnie nitowanie. Niestety nitowadło Trąbki ma za gęsto rozmieszczone zęby nawet najwiekszego kółka. Zamówiłem więc nitowadło MDC. Poczekam aż dotrze, w międzyczasie skończę rzeźbę kadłuba i zabiorę się za kokpit.

C.D.N

Pozdrawiam

Krzysiek

Nitowadło MDC dotarło nadspodziewanie szybko. Nigdy wcześniej nie robiłem tego zabiegu, więc musiałem wypróbować. Pierwsze śliwki robaczywki:



Ale już z drugiej strony poszło lepiej. Jest trochę kłopotliwe, ale daje fajny efekt. Trzeba zapanować nad równą siłą wyciskania nitów (no i bez lupy byłoby ciężko). Ale nie ma za to niebezpieczeństwa, że linia pójdzie w krzaki



Dobra, później się tym zajmę. Na razie dłubię środek.




C.D.N

Pozdrawiam

Krzysiek

Ten pogięty i przenitowany statecznik prezentuje się interesująco.