RWD 5bis - kolorystyka maszyny

[fragles]

Panowie, mam takie zapytania do Kolegów, którzy rozkminiali kolorki RWD 5bis w trakcie rekordowego przelotu przez Atlantyk:
1) skąd pochodzi informacja i na czym jest oparta, że samolot był cały w kolorze srebrnym?
2) skąd pochodzi informacja, że śmigło było w naturalnym drewnie?

Dlaczego pytam:

ad. 1) W. Schier, który bardzo dogłębnie rekonstruował tę maszynę, podaje w "Najsłynniejsze polskie samoloty wyczynowe" [WKŁ, 2008 r.], że cały samolot był w kolorze srebrnym, a osłony silnika i owiewki kół miały kolor naturalnego aluminium (str. 32). Po czym zamieszcza na sąsiedniej stronie (str. 33) "fotografię wzorcową" wykonaną 27 kwietnia 1933 r. o godz. 8:05 na Okęciu, tuż przed startem do rekordowego lotu. A na tym zdjęciu "czarno na białym" wyraźnie widać, że samolot nie jest cały srebrny. Co najmniej amortyzatory i wahacze podwozia są ewidentnie ciemne. Potwierdza to szereg innych zdjęć. Biorąc pod uwagę ortochromatyczny materiał fotograficzny i wyraźnie jaśniejsze litery rejestracji - które zidentyfikowano jako czarne - to te elementy podwozia są prawie na pewno w kolorze czerwonym. Ale to nie wszystko. Moim zdaniem z tego zdjęcia wynika, że spód samolotu, od osłon silnika w tył, też nie jest srebrny. Jest wyraźnie ciemny (na czarno - białej fotografii), a odcień tej czerni odpowiada odcieniowi czerni na amortyzatorach i wahaczach podwozia. Znając zwyczaje DWL, w których używano do malowania samolotów farby srebrnej i czerwonej, a także przez porównanie głębi odwzorowanego koloru z odwzorowaniem czarnych liter rejestracji, zakładam, że ten spód maszyny też jest w kolorze czerwonym. Wydaje się nieprawdopodobne, żeby ten ciemny spód samolotu był spowodowany aż tak głębokim i kontrastowym cieniem na srebrnej farbie - nie w kwietniu o godz. 8 rano. Poza tym gdyby była tam srebrna farba, to przynajmniej fragmentarycznie odbiłaby światło z otoczenia. A nie odbija - proszę popatrzeć jak na tym zdjęciu berecik człowieka odbija się w srebrnym spodzie skrzydła; prawie jak w lustrze.
Natomiast wszystkie wykonane modele tego samolotu powielają schemat całościowego malowania w kolorze srebrnym, a tylko niektóre odwzorowują elementy podwozia jako czarne lub czerwone. Instrukcja modelu ZTS Plastyk też od lat powiela schemat całej maszyny w kolorze srebrnym, wbrew nawet temu, co oczywiste jest na zdjęciach oryginału.

ad. 2) Spotykana jest kategoryczna informacja w dyskusjach modelarskich, prezentowana ponoć w oparciu o jakąś wiedzę pochodzącą z militarnych źródeł, jakoby śmigło RWD 5bis było w naturalnym kolorze drewna, niemalowane. Ktoś coś widział, ktoś coś wie, ale... wszystko na zasadzie "mówił mi jeden pan, że widział, ale zniknęło jak zobaczył".
Tymczasem sam Skarżyński w "Na RWD 5 przez Atlantyk" [Wydawnictwo Aeroklubu R.P., Warszawa 1934] na str. 91 pisze: "...ulewne deszcze spłókały farbę ze śmigła i dobrały się miejscami do płótna."
No to jak: było malowane farbą śmigiełko, czy nie? Kto się myli: pilot tuż po locie? czy badacz samolotu grzebiący w internetach 80 lat później?

Ot, takie wątpliwości mnie naszły, czy przypadkiem od lat nie powielamy bezwiednie błędnych informacji.

[KayFranz]

szybka piłka ad. 2 - drewniane.

[fragles]

ad. 2 - drewniane.

"...ulewne deszcze spłókały farbę ze śmigła ..."

Fotka PRZED lotem:

[Artur Rzepka]

Jeśli bawimy się w kto co widzi na zdjęciach to przystaję za opcją "malowane śmigło", ale już za opcją "malowany spód na czerwono" niekoniecznie (kolor spodu kadłuba w pobliżu osłony silnika).

[fragles]

Skarżyński pisze, że tuż przed startem z Okęcia 27.04 1933 r. Rogalski obfotografował dokładnie cały samolot. Ktoś ma wiedzę czy te fotki są dostępne? Zapewne wyjaśniłyby dużo wątpliwości.

[Sparrow]

Co do śmigła to opowieść o farbie, która została zmyta w czasie deszczu wydaje się mało prawdopodobna. Śmigła pracują w dosyć ciężkich warunkach, bo są narażaone nie tylko na oddziaływanie powietrza ale również pyłu, piasku (w czasie rozruchu i rozgrzewania silnika, startu i lądowania) który powoduje erozję łopat. W związku z tym śmigła drewniane są zabezpieczane przez pokrycie płótnem, lakierowanie, okuwanie krawędzi natarcia łopat. Na RWD-5bis zastosowano smigło firmy The Airscrew Co. Ltd Weybridge Surrey z Wielkiej Brytanii. Na tej fotografii: https://www.polishpropellers.com/pl/rwd-5-view/ wygląda, że jest pomalowane jednolicie jakąś jasną farbą/lakierem. W każdym razie nie widać struktury drewna. Nie sądze, aby firma produkująca śmigła stosowała farby nieodporne na wpływy atmofseryczne. Tym bardziej, że na fotografii opisywanej, jako wykonana po przelocie przez Atlantyk widać wyraźnie, że zachowały się kalkomanie ze znakiem firmy https://www.polishpropellers.com/pl/rwd-5-bis-view/
Na pokazanej przez fraglesa fotografii wydaje się, że ciemna jest to raczej kwestia oświetlenia (może negatywu ortochromatycznego?).

[potez]

Obie fotografie jakie dałes są już po przelocie.

[Sparrow]

To zdjęcie jest przed przelotem

[potez]

O to pytanie czy to jest szary czy zielony

[fragles]

O i proszę! Jeden, jedyny egzemplarz; w ciągu paru miesięcy obfotografowany aż do przesady... - i jakie różnice wychodzą!
Zdaje się, że po tej dyskusji nic już nie będzie w kwestii jego malowania takie kategoryczne jak dotychczas.
Nawet te amelinowe blachy na silniku i owiewkach kół jakieś takie matowe, jak na starym garnku.
I dziury w przedniej osłonie silnika brakuje na tym ostatnim zdjęciu. Ale to już poza dyskusją o kolorach.

[potez]

akurat osłony były matowione kółkiem tak samo we wszystkich RWD, pięknie widac na osłonach RWD-8.

[barszczo]

Parę zdjęć wygrzebanych z mojego dysku. Jak dla mnie samolot srebrny mocno błyszczący. Odbijała się w nim powierzchnia na której stał stąd wrażenie że jest ciemny od dołu. Tutaj to dobrze widać:



Golenie i zastrzały ciemne (czerwone?), okapotowanie w kolorze naturalnym - polerowane.
I jeszcze dwa zdjęcia z przelotu, generalnie pchła, a nie samolot. Skarżyński miał naprawdę jaja żeby się wybrać na taka przejażdżkę:

[potez]

I jeszcze dwa zdjęcia z przelotu, generalnie pchła, a nie samolot. Skarżyński miał naprawdę jaja żeby się wybrać na taka przejażdżkę:

poczytaj wspomnienia Praussa. Tam nie jaja były w użyciu tylko krytyczne błędy konstrukcyjne, które o mało co nie zakończyłyby tego lotu w oceanie. Zreszta cała historia Challangowych sukcesów RWD jest historia błędów technicznych - podobnie jak niepowodzenia PZL. Śmierć Żwirki i Wigury niestety jest tylko potwierdzeniem tego. podobnie jak kłopoty z praktycznie kazdym samolotem RWD wprowadzanym do produkcji, pomimo ich pozornej prostoty.

[fragles]

Na pokazanej przez fraglesa fotografii wydaje się, że ciemna jest to raczej kwestia oświetlenia (może negatywu ortochromatycznego?).

A tu (chodzi o śmigło, oczywiście): https://photos.szukajwarchiwach.gov.pl/ ... 1b6a1f_max ?

[Artur Rzepka]

A ja mam pytanie, czemu na niektórych zdjęciach ramy oszklenia mają kolor reszty płatowca, a na niektórych wychodziłoby, że czerwony?