LF-107 Luňák - Modela - 1/48 - open

[Sparrow]

Czechosłowacki szybowiec akrobacyjny LF-107 Luňák został oblatany w 1948 r. (prototyp nosił rejestrację OK-8730). Do momentu zakończenia produkcji w 1951 r. wyprodukowano 75 egzemplarzy, z czego jeden trafił do Polski. Nosił numer fabryczny 15 i znaki rejestracyjne SP-1146. Szybowiec w 1951 r. od kwietnia do czerwca przechodził badania homologacyjne w Głównym Instytucie Lotnictwa w Warszawie. W ramach badań wykonał 28 lotów w czasie 10 h 51 min. Po badaniach przekazany został do eksploatacji w aeroklubach, gdzie był użytkowany dosyć krótko, bo od 17 maja 1951 do 24 listopada 1954. Po kasacji Luňák został przekazany do Muzeum Lotnictwa w Krakowie, gdzie w stanie uszkodzonym przechowywany jest do dzisiaj.

Dane techniczne:
Rozpiętość: 14,27 m
Długość: 6,78 m
Wysokość: 1,60 m
Wydłużenie: 15,22
Powierzchnia nośna: 13,38 m2
Masa własna: 205 kg
Masa maksymalna w locie: 310 kg
Maks. Obciążenie powierzchni nośnej: 23,17 kg/m2
Doskonałość (przy prędkości optymalnej 80 km/h): 24
Opadanie min. przy prędkości ekonomicznej 65 km/h: 0,85 m/s
Prędkość dopuszczalna: 300 km/h
Prędkość lądowania (z klapami): 50 km/h
Współczynniki obciążenia dopuszczalnego: + 6,8 / -5,5

Konstrukcja
Jednomiejscowy szybowiec akrobacyjny konstrukcji drewnianej w układzie wolnonośnego średniopłata. Skrzydła jednodźwigarowe pokryte w całości sklejką. W części przykadłubowej miały profil NACA 23012, w części końcowej NACA 23015. Okucia główne duralowe mocowane śrubami do dźwigara przy użyciu śrub.
Klapy typu Fowler kryte płótnem. Lotki szczelinowe kryte płótnem, dzielone. Hamulce aerodynamiczne typu Schempp-Hirth. Kadłub kryty sklejką, w części przedniej posiadał blaszany kołpak w którym zamocowana była rurka Pitota. Luňák posiadał zaczep do startu za wyciągarką i samolotem oraz hak do startu z lin gumowych. W przedniej części kadłuba szybowiec posiadał płozę i kółko. Kabina pilota wyposażona była w kroplową osłonę zapewniającą doskonałą widoczność.

Model
Luňák wyprodukowany przez czechosłowacką firmę Modela nie poraża ilością części (zaledwie 18 elementów), jednak jest całkiem nieźle wykonany. Linie podziału są wypukłe, ale w szybowcu nie ma ich zbyt dużo, więc zbytnio nie rażą. Troszkę zbyt grubo zaznaczona jest imitacja płóciennego pokrycia sterów i klap. Osłona kabiny jest w miarę cienka i nadaje się do wykorzystania. Kiedyś czeski Griffon sprzedawał elementy fototrawione przeznaczone dla tego modelu. Niestety nie są już produkowane.
Kiedyś popełniłem już ten model i zrobiłem go w bardzo kolorowym malowaniu węgierskim. Kiedy kupiłem książkę „Zagraniczne szybowce w Polsce” autorstwa Jerzego Kubalańcy i Ryszarda Witkowskiego, dowiedziałem się, że w Polsce użytkowany był tylko jeden Luňák. Co więcej, jest w niej również schemat malowania (no, może za dużo powiedziane, tylko sylwetka boczna) i jedna fotografia z Muzeum Lotnictwa Polskiego. Natychmiast postanowiłem, że zrobię ponownie ten model, tym razem w polskim malowaniu SP-1146.
Kilka miesięcy polowania na Allegro i model znalazł się w moim posiadaniu. Niestety blach do Luňáka już nie udało się zdobyć.














Dokumentacja jaką udało mi się zgromadzić to:
1) „Zagraniczne szybowce w Polsce” Jerzy Kubalańca, Ryszard Witkowski, Wyd. Stratus 2009,,
2) Letectvi + Kosmonautika 1/1987 i 2/1987,
3) trochę fotografii z internetu.

Niestety nie posiadam Letectvi nr 4 i 5 z 1981 r., w których opublikowana była monografia Luňáka.
Jeżeli ktoś mógłby mi udostępnić skany tych numerów, to byłbym bardzo wdzięczny.

[jasio-g]

No to chyba przejdę się do muzeum. Może coś wskóram, a jak by się udało coś cyknąć, to byś miał jak znalazł. Ale chyba dopiero po świętach. No i narobiłeś mi smaka na niego. Zaczynam przeglądać allegro.

[Sparrow]

Jeśli skombinujesz jakieś fotki z MLP to będę bardzo wdzięczny! Tak na marginesie, to te czeskie modele szybowców (Luňák i Blanik) w 1/48, jak na lata swego powstania, były bardzo przyzwoite. Na szczęście w Polsce był też użytkowany jeden Blanik, nota bene też jest w Krakowie I mam go w swym przepastnym magazynie.

[jasio-g]

W spisie szybowców Muzeum w Krakowie nie ma Blanika i Lunaka. Podeptałem do muzeuma to sprawdzić - niestety to fakt potwierdzony przez pracowników muzeum. Musiałem się obejść smakiem - ze zdjęć nici. Pozostaje tylko net.

[Sparrow]

Dziękuję, że się wybrałeś do Muzeum. Dziwne rzeczy w Muzeum opowiadają, bo w książce "Muzeum Lotnictwa Polskiego. Katalog." wydanej przez MLP na str. 235 jest "Lista zbiorów nieprezentowanych (magazyn)". W dziale szybowce jest wymieniony Letov LF-107 Lunak SP-1146. Więc albo nie wiedzą, co mają, albo sami złomują po cichu swoje zbiory, co wydaje mi się nieprawdopodobne. W książce „Zagraniczne szybowce w Polsce” jest fotografia przodu kadłuba Lunaka wykonana w Muzeum, więc chyba tam jest (był?).
Polskiego Blanika rzeczywiście w Muzeum nie ma, bo został sprzedany do Austrii, więc tutaj się pomyliłem

[Sparrow]

Po okresie snu zimowego, z nastaniem wiosny ruszam z lekko przykurzonym już projektem...
Chciałbym wykonać model z otwartymi hamulcami aerodynamicznymi, wychylonymi klapami, sterem kierunku i wysokości. Wyciąłem wiec klapy, stery wysokości, ster kierunku. Na górnej i dolnej powierzchni skrzydeł wyciąłem również prostokątne otwory hamulców aerodynamicznych.



Początkowo nie chciałem wycinać lotek, lecz po przejrzeniu kilku zdjęć Luňáka pokazujących dolne powierzchnie skrzydeł zauważyłem, że w modelu nie przedstawiono prawidłowo szczeliny pomiędzy lotką a skrzydłem. Luňák posiadał lotki szczelinowe. Charakterystyczna szczelina jest elementem, który nie powinien być pominięty w modelu.
Wyciąłem więc również lotki.


Model Luňáka, tak jak również Blanik, pomimo dość zaawansowanego wieku (Lunak pojawił się w 1987 roku) to bardzo dobrze wykonane modele. Jedną z niewielu wad Luňáka jest lekko przerysowane odwzorowanie płóciennych powierzchni sterów. Zeszlifuję tę fakturę i przy okazji doprowadzę krawędź spływu do rozsądnej grubości.

Następnym etapem będzie wyprofilowanie krawędzi natarcia sterów oraz wyprofilowanie odpowiednich miejsc w skrzydle, w których klapy i lotki są zamocowane.

[Sparrow]

Małe uaktualnienie.
Przygotowałem projekt kalkomanii. Nie było to zbyt wiele pracy, ponieważ polski Luňák nosił tylko znaki rejestracyjne na skrzydłach i kadłubie, oraz onzaczenie typu na stateczniku pionowym. Dostepne są chyba tylko trzy historyczne fotografie naszego SP-1146, na których niestety nie widać, czy miał na przodzie kadłuba znak wytwórni Letov. Na kadłubie Luňáka w Krakowie takiego znaku nie ma. Przyjąłem więc ten wariant.

[Sparrow]

Ponieważ blaszki do Luňáka produkowane kiedyś przez Griffona są już nieosiągalne, to musiałem je sobie zaprojektować samemu. Na fotografii widać: tablicę przyrządów, hamulace aerodynamiczne, pokrywy wzierników, dźwignie uruchamiania hamulców i klap, elementy mocowania klap.

[shivadog]

Jest już w dziale warsztatowym jak i wszystkie pozostałe warsztaty.
W dziale konkurs jest tzw. "cień" wątku, czyli jest jakby i tu i tu.

[piotr dmitruk]

Blaszki sam trawiłeś, czy zleciłeś komuś innemu (koledze czy firmie)?
Fajnie to wygląda.

[Sparrow]

Zleciłem: viewtopic.php?f=8&t=23213
Sam wykonałem tylko projekt. Jakość wg mnie doskonała. Zresztą widać na zdjęciach.

[Sparrow]

Minęło już trochę czasu... Jednak warto było poczekać z pracami przy Luňáku, bo ukazał się zestaw elementów fototrawionych do LF-107 wydany przez firmę Brengun z Czech. Zawartość widać poniżej.





Czesi nie ustrzegli się błędów, bo górna i dolna płyta hamulców aerodynamicznych jest taka sama, tymczasem w oryginale płyta dolna miała jedno wycięcie mniej. W sumie drobiazg, tym bardziej, że mam w zapasie "moje" hamulce. Mam nadzieję, że prace wkrótce ruszą. Nie będę przecież czekać, aż się ukaże zestaw żywiczny... Za to HpH przygotowuje Luňáka w skali 1/32!